Canlıların sağlıklı yaşaması için gerekli olan gıdalar aynı zamanda onların yaşam kalitesini, enerjisini ve hatta hayatta kalma süresini de etkileyen faktörlerdir. Zaman içinde gıdalarda meydana gelen çeşitlilik bir yandan beslenme kalitesini arttırırken bir yandan da gıda hijyeni konusunu gündeme taşıdı.
Gıda hijyeni sadece üreticilerin değil, bu zincirde yer alan her birimin alması gereken önlemler ve uyması gereken kuralların bütününde geçerli bir dinamiktir. Üretim, dağıtım, satın alma, muhafaza gibi tüm aşamalarda uyulması gereken bu dinamik, asla göz ardı edilmemesi gereken unsurların da başında gelmektedir.
Gerekli ve yeterli hijyenin sağlanamadığı durumlarda tüm gıdalar, sağlığı tehdit eden birtakım mikroorganizmalar üretir ve bu durum gıda zincirinde yer alan herkesin sorumluluğundadır. Gıda üretim tesislerinde, restoran ve yeme içmeyle ilgili tüm işletmelerde de hijyen, en etkili temizlik ve hijyen kimyasalları kullanılarak oluşturulmalıdır. Bu hem birey hem de genel toplum sağlığı için gereklidir.
Hijyen ve Sanitasyon Arasındaki Fark Nedir?
Hijyenle ilgili araştırma yaparken sıkça karşımıza çıkan kavramlardan biri de sanitasyondur. Hijyenle aynı manaya gelip gelmediği de merak konusu olan sanitasyon nedir, hijyen ve sanitasyon arasındaki fark nedir sorularına birlikte bakalım.
Latince kökenli bir kelime olan sanitasyon, sağlığı muhafaza etmek için gerekli tüm tedbirlerin önceden alınması ve tüm ilgili kuralların yerine getirilmesi olarak özetlenebilir. Sağlığın hem muhafaza edilmesi hem de iyileştirilmesi demek olan sanitasyon aynı zamanda kaybedilen sağlığın yeniden kazanılması için gerekli olan tüm kuralları da içermektedir.
Hijyen kavramı da sağlığın korunması ve desteklenmesi anlamlarını içerir. Ama bu kavramı sanitasyona göre farklı kılan detay, hijyenin, sağlık henüz bozulmadan önce korunmasını amaçlamasıdır. Bunun için de gerekli olan kurallar bütününü oluşturur. Hijyen denildiğinde hem tüm ortamların hem de gıdaların sağlık açısından uygunluğu akla gelir.
Bu durumda diyebiliriz ki hijyen şartlarının oluşabilmesi için öncelikle sanitasyon şartlarının oluşturulması gerekir. Sanitasyon, ortaya çıkmış, oluşmuş durumlarla savaşırken, hijyen tüm bu olumsuzlukları en başından önlemek için çalışır.
Gıda hijyenini sağlamak için ambalajlı gıdalarda mutlaka ürün içeriğine ve son kullanma tarihine dikkat edilmeli.
Ambalajı bozuk, yırtık, darbeli ürünleri almaktan kaçınmalı.
Açıkta satılan ve üretim şekli belli olmayan gıdalar satın alınmamalı.
Meyve ve sebzeler mutlaka bol suyla yıkanmalı.
Çiğ etlerin kesildiği kesme tahtaları her işlemden sonra dezenfekte edilmeli.
Dondurulmuş gıdalar oda sıcaklığında değil, buzdolabı raflarında çözdürülmeli.
Doğranan sebze ve meyveler uzun süre oda sıcaklığında bekletilmeden buzdolabında muhafaza edilmeli.
İş Yeri Hijyen Kuralları Nelerdir?
İş yeri hijyeni, tüm çalışma ortamlarında ortaya çıkan ve sağlığı tehdit eden faktörleri ele alıp yöneten dinamiktir.
Bu dinamikle iş yerinde çalışan personelin fiziksel ve psikolojik anlamdaki konforunu sağlamak ve bunu sürekli hale getirmek gerekmektedir.
Çalışma ortamı ve koşullarından kaynaklanan sağlık sorunlarını tespit ederek sağlığı tehdit eden her tür etmene karşı personeli korumak amaçlanmaktadır.
Personelin ortak kullanımında olan yemekhane, lavabo, tuvalet, telefon, bilgisayar, asansör, büro malzemeleri gibi ortam ve araç gereçler sık aralıklarla düzenli olarak dezenfekte edilmelidir.
Açıkta yiyecek bırakılmamalı, masa başında ve bilgisayar başında yemek yememeye özen gösterilmelidir.
Tuvalet sonrası eller mutlaka yıkanmalı ve kurulanmalıdır.
Ofis zemini, masalar ve sürekli temas edilen yüzeyler düzenli, sık periyotlarla temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.